Het lijkt wel of we er steeds meer over horen… Autisme. Hoe zit dat nou?
Vooropgesteld: Iemand ís geen autist. Je bent niet je diagnose. Een persoon vertoont op dit moment, in deze maatschappij, eigenschappen of gedragingen waarvan de wetenschap nu beoordeelt dat deze passen in het autismespectrum.
De diagnose, een autismespectrumstoornis (ASS), wordt gesteld na zorgvuldig onderzoek. Waar voorheen nog onderscheid werd gemaakt tussen klassiek autisme, PDD-NOS en Asperger, is er nu sprake van één breed spectrum, te vergelijken met een paraplu. Deze paraplu staat symbool voor de overkoepelende diagnose ASS, maar bestaat uit diverse kleuren, soorten en maten, moeilijkheden en talenten.
De precieze oorzaak van ASS is nog niet bekend. In veel gevallen is sprake van aangeboren erfelijke factoren, waardoor de hersenen zich anders ontwikkelen. En dat is een complex geheel.. die hersenen van ons. Dat verklaart waarom er zoveel verschillen zijn tussen mensen met dezelfde diagnose. Geen enkel persoon met de diagnose ASS is hetzelfde.
Jantje van 5 jaar speelt bijvoorbeeld het liefst de hele dag met dezelfde autootjes. Ze moeten dan, op kleur, in dezelfde volgorde. Die weet hij uit zijn hoofd. Hij fladdert van opwinding als zijn ‘file is gelukt’ en kan hier prachtig tot in detail over vertellen. Aan iedereen die het horen wil. Doe-alsof-spelletjes vindt hij lastig: dat is toch niet echt? In de auto naar oma vindt Jantje spannend. Mama neemt daarom steeds dezelfde route, dat stelt hem gerust.
De 10-jarige Sofie heeft vooral moeite met vreemde geluiden en geuren. Haar emmertje zit heel snel vol, waardoor ze druk en heel boos wordt. Oorbeschermers helpen haar! Ook vindt ze nieuwe mensen heel erg spannend, maar ze heeft geleerd wat ze kan zeggen. Geoefend met papa. Ze maakten er hele toneelstukken van. Dat zorgt niet dat de angst verdwijnt, maar ze kan er beter mee omgaan. Ze heeft een tas, die met de olifant erop. Als ze deze tas bij zich heeft kan ze de hele wereld aan!
Iemand met een diagnose ASS zoals Jan of Sofie, kan problemen of moeite hebben met communicatie, sociale contacten, heeft beperkte gedragspatronen, interesses en/of activiteiten. De één heeft slechts klachten die passen bij het topje van de paraplu, in een lichte vorm, waarbij geen hulp nodig is. De ander heeft moeite op meerdere vlakken, of in extremere vorm en krijgt daarom ondersteuning. Denk bijvoorbeeld aan hulp bij het maken van vrienden, het leggen van contact, herkennen van emoties of gevoelens en het omgaan met prikkels.
Tot op heden is er voor kinderen, jongeren en volwassenen beperkte behandeling mogelijk. Wel lukt het velen beter om te gaan met moeilijkheden; door het aanleren van vaardigheden, of het aanpassen van de omgeving, zoals bij Jan en Sofie.
Maar belangrijker nog.. ook al zijn er nog zoveel dingen lastig, de paraplu bestaat ook uit heel veel bijzondere kwaliteiten. Steeds vaker is oog voor deze unieke talenten die passen bij een Autisme Spectrum Stoornis. Hulde! Want wie zijn/haar krachten en kwaliteiten kent, groeit, leert dansen, stralen of optreden. Mèt parapluutje, want: ‘’Die hoort bij mij’’.
Why fit in when you were born to stand out? – Dr. Seuss
- 5 weetjes over autisme - 16 december 2019
- 5 tips voor het boze kind - 10 december 2019
- Een leugentje om bestwil? Dit is waarom kinderen jokken - 5 december 2019