Menu Sluiten

Ja, echt: een ongewenste gewoonte kun je afleren

Ongewenste gewoonte afleren

Als we allemaal eerlijk zijn dan heeft iedereen wel een ongewenste gewoonte.Of het nou gaat om nagelbijten, huidkrabben, puistjes uitknijpen, duimzuigen, haartrekken, neuspeuteren of overmatig snoepen, snacken, alcoholgebruik, shoppen, gamen of social mediagebruik.

Waarom doen we het tóch?

Een ongewenste gewoonte is gedrag dat we uitvoeren terwijl we dat door negatieve gevolgen of gevoelens van schuld en spijt niet langer wensen uit te voeren. Maar waarom doen we het dan? Blijkbaar kunnen we een impuls, neiging of verleiding om iets schadelijks te doen niet weerstaan. Dit komt doordat het uitvoeren van het gedrag vaak leidt tot een spanningsafname en zelfs tot gevoelens van lust, voldoening of ontspanning.

Niet perse verhelpen

Nu is zo’n ongewenste gewoonte niet per definitie een probleem dat verholpen moet worden. Maar als deze vaak voorkomt of ernstige negatieve gevolgen heeft, kan dit een reden zijn voor mensen om er vanaf te willen en hierbij zelfs professionele hulp in te schakelen. Denk bijvoorbeeld aan beschadigde vingertoppen bij nagelbijten. Of kale plekken door haartrekken, huidbeschadigingen door huid pulken of negatieve reacties van de omgeving.

Zelfcontroleprocedure

Om van een ongewenste gewoonte af te komen, kan een zelfcontroleprocedure ingezet worden. Daarbij leer je de ongewenste gewoonte te beheersen en krijg je handvaten geboden om geleidelijk het gedrag te verminderen. Hierbij geldt dat wat je hebt aangeleerd, ook weer kunt afleren. Slechts zes behandelsessies kunnen al voldoende zijn om van een gewoonte af te komen!

Bij deze zelfcontroleprocedure zul je je allereerst zo goed mogelijk bewust moeten worden van het ongewenste gedrag, want zonder bewustwording kun je het niet veranderen. Door je gedrag iedere keer te registreren en door bijvoorbeeld bij nagelbijten nagellak op te doen word je je meer bewust van het gewoontegedrag. Deze bewustwording zorgt op zijn beurt al vaak voor een afname van het gedrag.

Maak de kans kleiner

Daarnaast kun je je ongewenste gedrag verminderen door de factoren te beïnvloeden die de kans op het ontstaan van het ongewenste gedrag groter maken. Zo kun je bij snoepneigingen bijvoorbeeld het snoep of de koekjes beter uit het zicht zetten of gewoonweg niet in huis halen.

Zoek alternatieven

Ook kun je in plaats van het ongewenste gedrag iets anders doen waardoor je niet kunt toegeven aan de neiging het gedrag uit te voeren. Dit doe je bijvoorbeeld door je handen in je broekzak te steken bij de neiging om te gaan nagelbijten. Als je na enige minuten van uitvoering van het tegengestelde gedrag het toch niet kan laten om het gewoontegedrag uit te voeren, mag je hieraan toegeven. Het gaat er namelijk om dat je het leert uitstellen. Dit uitstellen leidt vaak al tot vermindering van het ongewenste gewoontegedrag.

Spreek consequenties af

Om verdere vermindering te bevorderen kunnen bepaalde consequenties afgesproken worden. Hierbij wordt er gekozen voor een consequentie die inspannend of onprettig is, maar wel nut heeft. Denk aan wandelen, iets voor een ander doen, de garage opruimen, foto’s inplakken, strijken of die vervelende boekhouding. Zo kan in eerste instantie bijvoorbeeld afgesproken worden dat je na 5 minuten nagelbijten bij iedere minuut méér 20 minuten moet wandelen. Het mooie hierbij is dat of je nu afziet van het gewoontegedrag of de consequentie accepteert je je in beide gevallen positief ontwikkelt.

Toegangskaartje

Heb je dit onder de knie dan volgt verdere verzwaring van de afspraken en wordt het ‘toegangskaartje’ geïntroduceerd. Dit toegangskaartje houdt in dat je alleen nog toe mag geven aan het gewoontegedrag wanneer je bijvoorbeeld éérst een half uur hebt gewandeld. Deze maatregel zorgt voor verdere vermindering van het gewoontegedrag. Al deze maatregelen bij elkaar kunnen er uiteindelijk voor zorgen dat je de ongewenste gewoonte niet meer uitvoert. Je hebt dan je ongewenste gewoonte afgeleerd!

Deel dit artikel